piri reis

(bkz: reis yaradan sormicak mı o haritayı nasıl çizdin diye)

tarih ve coğrafya alanında akademik kariyer yapmış biri ile yaptığım bugün ki konuşmamda hakkında daha önce bilmediğim şeyler öğrendiğim osmanlı denizcisidir. anlatılana göre kendisi osmanlı donanmasının başına geçmeden önce bir denizci ve korsandır. osmanlı imparatorluğuna boyun eğdikten sonra donanmanın başına geçmiştir ve padişahın emrinin altına girmiştir. amerika kıtasının keşfinden yıllar önce çizdiği ve içinde kuzey amerika kıtasının da bulunduğu haritası ile dünyaca üne sahiptir. bu haritaya yıllarca göz aşinalığım vardır çünkü lise coğrafya kitabının üzerinde ve üniversitede aldığım bir iki coğrafya kitabının üzerinde çizdiği harita vardı. piri reis bu haritayı konuştuğum kişiye göre geçmişindeki denizcilik hayatı ve geçmişinden tanıdığı korsanlardan yaptığı bilgi alışverişi ile çizmiştir. peki nasıl olmuş? konuştuğum kişi piri reis için amerika kıtasına bilmeden giden korsanların çizdiği basit kroki tarzı çizimleri birleştirip çizdiğini iddia ediyor. bu öyle bir iddia ki amerikanın keşfi tarihini aslından baştan değiştirecek bir savdır. muhtemelen kanıtlansa dahi doğruluğunu onaylatmak kanıt etmekten daha zor olacak bir durumdur. ayrıca bir diğer iddiası ise bu çizilen haritanın bir bölümü topkapı sarayının tadilatı sırasında işçilerin yemek yerken masa örtüsü olarak kullanılmış ve fazlasıyla hasar görüp kullanılamayacak duruma gelmiştir.

piri reis dünya genelinde çok fazla tanınırlığı olan bir gemici olmasına karşın türk olduğu fazla bilinmez.piri reis akdenizde bir korsanken osmanlı imparatorluğunun en şahşahalı döneminde kaptan-ı derya olarak görev yapmıştır.akdenizi avucunun içi gibi bilmesi,yaptığı çalışmalarda edindiği çizimlerle bir dünya haritası çizmiştir.amerika çizimini kristof kolomb'tan edindiği bilgilerle çok büyük başarıyla bitirmiştir.böyle bir hayatın sonunda kimi rivayetlere göre portekizlilerden rüşvet alarak donanmasını terk etmiş ve kanuni tarafından idamı istenmiş ve 80 yaşının üzerinde kahirede idam edilmiştir.

Hepimiz meşhur haritasıyla tanırız onu. İnsanların en merak ettiği konu ise daha Amerika kıtası keşfedilmeden Amerika kıtasının doğu kıyılarını neredeyse günümüz doğruluğunda çizmesi. Üstüne üstük bu adam hayatında hiç okyanusa açılmamış biri. Ama bu haritada benim en çok ilgimi çeken Antartika kıtasının çizimidir. Amerika gibi o da henüz keşfedilmemişti o zamanda. Ama dikkat edip bakarsanız Piri Reis'in çizdiği Antartika günümüz Antartika'sından farklı. Bunun nedeni ise haritadaki kıta çizimi aslında kalınlığı birkaç km'lik buzun altındaki ana karanın çizimi. Günümüz teknolojisi ile bunu yeni anlıyoruz. Ayrıca Afrika kıtasının betimlemesinde Fil, deve kuşu ve siyahi bir adam görürken, Amerika kıtasının betimlemesinde tek boynuzlu bir hayvan, yine boynuzlu sivri dişli bir çakal, garip görünümlü muhtemelen ayin yapan bir adam ve biraz daha yukarıda bir maymunla bir köpeğin el ele tutar gibi dans edilişi tasvir edilmiş. Daha yukarıda günümüz dominic, bahama gibi adalarda ise papağan tasviri var. En aşağıda da ise silik olsa da bir kurt ve bir bizon tasviri var. Sizce de gerçekten merak konusu değil mi? Bu işe merakı olanlar varsa konuşmak isterim doğrusu. Piri Reis Haritası